گروه بین الملل«تیتریک»؛  این روزهای مصر بحرانی ترین لحظاتی است که در یکصد سال اخیر تجربه شده است. انسداد سیاسی محصول خودخواهی سیاسیون و دسیسه سامان یافته غربی ها به رهبری آمریکاست . غربی ها که در شوک انقلاب 25 ژانویه همه کاشته های خود را با سرنگونی رژیم مبارک برباد می دیدند، با نفوذ در میان رهبران انقلاب و موضع گیری دوپهلو که باحمایت از اخوانی های بی تجریه در حکومت داری ودر همین حال با حمایت از  سکولارهای حامی رژیم مبارک همراه بوده است،  با مدیریت وهدایت سازماندهی شده اعتراضات خیابانی مصر را در آستانه یک جنگ داخلی قرار داده اند.

با توجه به این مسئله، سابقه بیش از هشتاد ساله اخوان المسلمین در حوضه های فکری سیاسی و دینی ما را به دو نتیجه مهم می رساند:

1- قوی ترین، پرنفوذترین و هماهنگ ترین جریان دینی و سیاسی اهل سنت در یکصد سال اخیر اخوان المسلمین مصر بوده که بعد ها شاخه های بین المللی آن در کشورهایی مانند لیبی، فلسطین، سوریه، ترکیه ، تونس، ایران، امارات، و اردن گسترش یافت.

2- اخوان المسلمین با لحاظ موارد مذکور قابل حذف از صحنه سیاسی مصر نیست. حتی در اوج حاکمیت تفکر به شدت نظامی- امنیتی در دوران رژیم های پلیسی و سکولار انوار سادات و حسنی مبارک نه حذف شد نه به حاشیه رفت بلکه با عقبه گسترده مردمی که داشته و دارد همواره تعیین کننده سرنوشت بیمار و رو به احتضار سرزمین فراعنه است.

مهم ترین اشتباه استراتژیک انقلابیون مصری در ارزیابی معادلات قدرت سیاسی در داخل نادیده گرفتن این دو مورد است به عبارت دیگر جنبش تمرد، جنبش انقاذ و جنبش جوانان انقلاب  25 ژانویه بعد از روی کار آمدن اخوان المسلمین و انتخاب محمد مرسی العیاط دریک انتخابات مردمی و دموکراتیک به رای مردم تمکین نکردند و این امر موجب شد بیگانگان یعنی آمریکا، رژیم صهیونیستی و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس مانند عربستان صعودی، قطر و امارات خود را نه تنها ذی نفع در مصر بلکه صاحب حق در مدیریت فضای سیاسی به نفع خود بدانند.

از دیگر اشتباهات بزرگ مخالفین اخوان در مصر پافشاری بر خواسته های اگرچه به حق ولی به دور از واقعیت جامعه مصر بود مانند عدم شرکت گسترده در همه پرسی قانون اساسی مصر و انتخابات پارلمان بود و بدتر از همه تایید کودتای سفید ارتش قدرتمند مصر بود.

اما در این میان اشتباهات استراتژیک اخوان المسلمین و مرسی نیز باید به شکل برجسته ای عنوان شود. از مهم ترین اشتباهات اسلام گرایان سابقا حاکم در مصر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- اخوانی ها مست قدرت شدند یعنی به جای تکیه بر توانمندی های ملت و گروه های ملی و سیاسی که در انقلاب بزرگ 25 ژانویه 2011 نقش محوری داشتند و صاحبان اصلی انقلاب بودند نادیده گرفتند و به جان آن تاکید بر مواضع تفرقه برانگیز قومی مذهبی کردند. انحصارطلبی اخوانی ها باعث نادیده گرفتن حقوق اقلیت 10درصدی قبطی های مسیحی و تقابل شیعه و سنی گردید که نتیجه آن شهادت حسن شحاته یکی از رهبران شیعه مصری در منزل خود به دست سلفیون تندرویی بود که امروزه بخشی از حامیان اصلی اخوانی ها را به خود اختصاص داده اند.

2- انقلاب مصر با آرمان های ضداستبدادی و ضد استعماری به پبروزی رسید. دیکتاتوری رژیم مبارک مردم مصر را وادار کرده بود برای  دفاع از آزادی اندیشه و بیان و مبارزه با خودکامگی سیاسی انقلاب کنند. وابستگی رژیم مبارک به جریان استکبار جهانی و صهیونیسم بین الملل مردم مصر را وادار کرده بود به دفاع از استقلال و حاکمیت ملی مصر و مبارزه با رژیم صهیونیستی به خیابان ها بیایند. تصرف سفارت رژیم صهیونیستی در قاهره مصداقی عینی از این واقعیت بود. اما اخوان المسلمین از همه این مواضع عدول کرد. معرفی یک اسلام سازش کار، میانه رو و معتدل از سوی اخوانی ها باعث شد سیاست خارجی مبارک این بار در قامت اسلام گرایان میانه رو به مرحله اجرایی برسد. حمایت از مخالفان بشار اسد رییس حمهور سوریه و تشویق حامیان سلفی آنها برای اعزام به سوریه، همپیمانی آشکار اسلامگرایان سابقا حاکم بر مصر با سیاستهای منطقه ای غرب علیه حبهه مقاومت را بیش از پیش آشکار کرده بود.

از طرفی دیگر اعزام سفیر از سوی مرسی به سرزمین های اشغالی فلسطین و تایید پیمان کمپ دیوید از سوی اخوانی ها مردم مصر را نگران و مایوس کرد، آنها دیدند که دست آوردهای انقلاب برباد رفته است.

از سوی دیگر شاهد هستیم که مخالفان مرسی نیز اشتباهات اخوانی ها را به گونه ای دیگر تکرار کردند. اصرار بیش از اندازه بر خواسته های خود در تظاهرات خیابانی فضا را برای نظامیان فراهم کرد تا دولت قانونی اسلام گرایان را کنار بگذارند و زمینه دخالت بیگانگان را در کشور خود فراهم کنند.

اما راه حل :

1- مهم ترین راه برای خروج از انسداد سیاسی در مصر تن دادن به ایثارگری سیاسی همه گروه ها در مصر است. یعنی اسلام گرایان اگرچه از قدرت کنار رفته اند اما به عنوان یک واقعیت سیاسی زنده و پویا هستند و نمی توان آنها را از معادلات قدرت برکنار کرد. زندانی کردن و محکومیت رهبران اخوان به حبس های طولانی مدت راهکار مناسبی نیست بلکه آغاز گفتگوهای ملی میان اخوان المسلمین و مخالفان آنها بهترین و ضروری ترین شیوه برای برون رفت از این انسداد سیاسی است.

2- اجازه دخالت به بیگانگان به هیچ وجه داده نشود. اظهارات اردوغان نخست وزیر ترکیه مبنی بر مطرح شدن بحران مصر در شورای امنیت سازمان ملل متحد و بین المللی کردن آن زمینه دخالت بیگانگان را فراهم خواهد کرد. رهبران مذهبی ملی و دولت موقت حاکم باید به شدت با این مورد مبارزه کنند.

3- اخوانی ها باید از حامیان خود بخواهند مشکلات مصر را از کف خیابان ها به راهرو های قانون هدایت کنند. و زمینه مشارکت خود را در انتخابات آینده مصر فراهم کنند.

نتیجه:

اگر این سه راهکار مورد توجه رهبران مصر قرار نگیرد و انسداد سیاسی ادامه پیدا کند برخورد خشن ارتش با حامیان اخوان، اسلامگرایان را ممکن است به این فکر بیندازد که برای تحقق خواسته های خود از شیوه مسالمت آمیز به شیوه مسلحانه تغییر رویکرد دهند و خالد اسلامبولی های دیگری در صحنه سیاسی امروز مصر نمایان شوند و این یعنی آغاز یک جنگ داخلی تمام عیار ، یعنی ارتش قدرتمند مصر به جای اینکه در فکر دفاع از امنیت مصر باشد و خود را برای رویارویی با تهدیدات رژیم صهیونیستی در آینده آماده کند در یک جنگ فرسایشی داخلی ضعیف و ضعیف تر شود و همان بلایی که برسر ارتش های قدرتمند سوریه و عراق آمده است در انتظار ارتش مصر خواهد بود و تنها برنده این میدان ارتش رژیم صهیونیستی خواهد بود که دشمنان خود را به تدریج ضعیف و ناتوان می کند. و نتیجه اینکه امنیت رژیم صهیونیستی به عنوان اشغالگر در خاورمیانه تثبیت خواهد شد و این مساله جبهه مقاومت اسلامی و جهان اسلام را برای همیشه به حاشیه خطرناک بی تفاوتی سر خواهد داد.

 

 پرویز حاجی زاده - کارشناس ارشد مسائل بین الملل